Vật liệu nổ là gì? Tội mua bán trái phép vật liệu nổ được quy định như thế nào?
Tội này được quy định rõ ràng tại Khoản 7 Điều 3 của Luật quản lý sử dụng vũ khí vật liệu nổ và các công cụ hỗ trợ năm 2017.
Vật liệu nổ được gọi là một sản phẩm dưới tác động của vật thể xung kích thích ban đầu, gây nên phản ứng hóa học mạnh, tỏa nhiệt nhanh, phát sáng, tạo ra tiếng nổ to bao gồm như:
(i) Thuốc nổ chính là hóa chất hoặc các hỗn hợp được sử dụng sản xuất nhằm tạo ra các phản ứng gây nổ dưới tác động xung kích thích đó.
(ii) Phụ kiện nổ là những vật dụng như dây nổ, mồi nổ, kíp nổ hoặc các vật dụng chứa thuốc nổ làm tạo nên xung kích thích ban đầu gây ra hiện tượng nổ khói thuốc hoặc các thiết bị chuyên dụng có chứa thuốc nổ.
Căn cứ tại Điều 305 của Bộ luật hình sự năm 2015 về các tội tàng trữ vận chuyển, chế tạo, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ được quy định về Những mức hình phạt mà các đối tượng gây ra phải chịu. Có thể là phạt tù từ 1 đến 5 năm ở mức độ nhẹ nhất. Có thể phạt tù từ 3 năm đến 10 năm hoặc lên đến 7 năm đến 15 năm và tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân đối với những trường hợp mà gây hậu quả nghiêm trọng. Tùy theo tính chất và mức độ của hành vi gây nguy hiểm cho con người cũng như xã hội để áp dụng các biện pháp nhằm ngăn chặn, phòng ngừa và áp dụng pháp luật đối với chủ thể có hành vi trái với pháp luật.
Các yếu tố cấu thành tội phạm
Yếu tố cấu thành nên tội phạm sẽ nằm ở các mặt chủ yếu như là: mặt khách quan của tội phạm đó là dấu hiệu của những hành vi nguy hiểm cho xã hội như là tính trái pháp luật, hậu quả nguy hiểm, mối quan hệ nhân quả và hậu quả mà tội phạm xảy ra.
Đối với mặt chủ quan có phải là lỗi cố ý hay vô ý cũng như là động cơ tội phạm thúc đẩy việc chủ thể thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Về khách thể của tội phạm chính là các quan hệ xã hội khi mà được Luật hình sự bảo vệ và có khả năng bị xâm phạm bởi các chủ thể gây tội.
Chủ thể của tội phạm chính là một cá nhân cụ thể thực hiện các hành vi nguy hiểm cho xã hội mà được Bộ luật hình sự quy định là tội phạm có đầy đủ năng lực, trách nhiệm hình sự và đạt được độ tuổi khi mà pháp luật quy định.
Mức xử phạt đối với hành vi mua bán, vận chuyển trái phép vật liệu nổ
Tùy vào mức độ hành vi của chủ thể mà những quy định pháp luật chia ra các khung hình phạt để áp dụng cho từng đối tượng khác nhau quy định tại Điều 305 của Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)
Có hành vi chế tạo vận chuyển tàng trữ sử dụng mua bán trái phép hay chiếm đoạt vật liệu nổ có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm, trong những trường hợp: (i) Phạt tù từ 3 năm đến 10 năm với đối tượng có tổ chức thức mua bán từ 10 đến 30 kg hoặc từ 1.000 đến 3.000 ống nổ, 3000m đến dưới 10.000m dây nổ . Vận chuyển hay mua bán hàng hóa qua biên giới làm chết 1 người hoặc gây thương tích đến sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương là 61% trở lên. Vì tài sản từ 100 triệu đến dưới 50 triệu đồng hoặc có hành vi tái phạm nguy hiểm.
(ii) Đối với trường hợp phạt tù từ 7 đến 15 năm thì những loại thuốc nổ trên 31 kg đến 100 kg, 3.001 đến 10.000 ống nổ, từ 10.000 đến 30.000m dây nổ ,có tính chất làm chết 02 người gây tổn hại đến 02 người với tỷ lệ tổn thương mỗi người là 61% trở lên; gây tổn hại đến 03 người mà tổng tỉ lệ của những người này là 122% đến 200% tổn thương; gây thiệt hại đến tài sản từ 500 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng
(iii) Đối với trường hợp phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc án tù chung thân thì sẽ là loại thuốc nổ từ 101 kg trở lên hoặc từ 10.001 ống nổ trở lên và 30.000 dây nổ trở lên; có tính chất làm chết 3 người trở lên và tỷ lệ tổn thương của mỗi người là 61% trở lên; gây tổn hại cho sức khỏe của 3 người trở lên mà tổng tỉ lệ là 201% trở lên ;gây thiệt hại đến tài sản trên 1.500.000.000 đồng trở lên
(iv) Có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 50 triệu đồng hoặc phạt quản chế, cấm cư trú từ 1 đến 5 năm.
Một số câu hỏi thường gặp
(i) Các loại vật liệu nổ phổ biến hiện nay
Các loại vật liệu nổ được sử dụng hiện nay như thuốc nổ công nghiệp, mùi nổ, dây dẫn điện tín hiệu nổ, dây nổ, kíp nổ,… Trong mỗi loại sẽ được phân ra nhiều nhóm khác nhau và mỗi loại sẽ giữ những công dụng và đặc tính riêng biệt của nó, gồm đa dạng các loại có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Nhưng những hành vi mà sử dụng vật liệu nổ trái với quy định của pháp luật và gây nguy hiểm cho con người cũng như cộng đồng thì sẽ bị xét xử theo đúng quy định trong khung hình phạt mà pháp luật đưa ra.
(ii) Hành vi mua bán vật liệu xây dựng trái phép bị xử phạt như thế nào?
Căn cứ theo Điều 40 Nghị định số 121/2013/NĐ-CP về việc xử lý những hành vi vi phạm những quy định về vật liệu xây dựng:
(I) Có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng khi không đảm bảo an toàn nơi bán vật liệu có mùi độc hại, không có hàng rào là biển báo nguy hiểm.
(ii) Bị phạt tiền từ 30.000.000 đến 40.000.000 đồng đối với những hành vi không báo cáo việc xuất khẩu khoáng sản làm nguyên vật liệu và lưu hành sản phẩm không có sự công bố hợp quy chuẩn quốc gia đã đề ra.
(iii) Trường hợp mà người kinh doanh vật liệu xây dựng sẽ phải chịu các hình phạt bổ sung như bị đình chỉ hoạt động từ 6 tháng đến 12 tháng khi có những hành vi đi được quy định tại Khoản 2 của Điều này.