Bên cạnh đó số hộ cầm cố, thế chấp đất cũng còn diễn ra (21 hộ với diện tích khoảng 16 ha, thời gian từ 03 đến 10 năm. Có 40 hộ đồng bào DTTS sang nhượng, diện tích 40,355 ha.
Nguyên nhân của tình trạng này là do thời tiết diễn biến không thuận lợi đã gây ảnh hưởng rất lớn đến mùa vụ của người dân nhất là đồng bào dân tộc thiểu số nghèo. Bên cạnh đó do một số phong tục tập quán từ lâu đời vẫn còn tồn tại gây tốn kém, lãng phí như tục cưới xin, trả của, ma chay…; chưa có kế hoạch chi tiêu hợp lý, đời sống của đồng bào DTTS còn phụ thuộc vào các vụ mùa thu hoạch là chính khi gặp khó khăn hoặc ốm đau, bệnh tật họ phải vay mượn dẫn đến bị xiết đất vườn. Mặt khác, do diện tích đất của đồng bào DTTS đã khai phá từ lâu nhưng không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên không thể vay mượn, thế chấp tại các hệ thống ngân hàng mà phải vay mượn, thế chấp bên ngoài với lãi xuất cao. Các đối tượng môi giới, cho vay nặng lãi lợi dụng những lúc khó khăn, sự thiếu hiểu biết của đồng bào DTTS để cho vay nặng lãi để ép buộc sang nhượng, bán đất.
Một số vườn điều của bà con trên địa bàn xã Phú Nghĩa đã cầm cố
Việc cầm cố đất, bán đất, vay tiền lãi xuất cao, bán điều non đã gây rất nhiều khó khăn cho đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, gây bất ổn về an ninh trật tự. Do đó, trong những năm qua, Huyện ủy, UBND huyện luôn quan tâm, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện các biện pháp cụ thể để giảm thiểu tình trạng này cụ thể là:
UBND huyện đã ban hành Kế hoạch số 120/KH-UBND ngày 18/8/2017 về tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị số 07/CT-UBND ngày 03/7/2017 của UBND tỉnh theo đó chỉ đạo các cơ quan, đơn vị và UBND các xã căn cứ chức năng, nhiệm vụ của mình để xây dựng kế hoạch cụ thể, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương nhằm giảm thiểu tình trạng cầm cố đất, bán đất, bán điều non, vay tiền lãi xuất cao trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Công tác tuyên truyền được UBND huyện quan tâm chú trọng thực hiện và được lồng ghép trong các buổi họp mặt, thăm chúc tết; các lớp tập huấn, phổ biến giáo dục pháp luật cho Thôn trưởng, Già làng, nguời có uy tín, trong quần chúng nhân dân nói chung và đồng bào DTTS nói riêng.
Cảnh nhà ở tạm bợ của một hộ dân vì gặp khó khăn do đã bán điều non – nguồn thu nhập chính của gia đình
UBND huyện đã chỉ đạo các các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của huyện, các đơn vị có liên quan và UBND các xã làm việc với các hộ đồng bào DTTS bán điều non, vay lãi xuất cao, cầm cố, thế chấp, sang nhượng, bán đất để tìm hiểu nguyên nhân, tuyên truyền tác hại, xác định các đối tượng cho vay nặng lãi, bán đất sản xuất để trừ nợ để có biện pháp tháo gỡ. Nắm bắt tình hình đời sống người dân, có biện pháp hỗ trợ kịp thời khi ốm đau, thiên tai để hạn chế tình trạng túng quẫn phải bán điều non, vay tiền lãi suất cao, cầm cố đất, bán đất. Đồng thời chỉ đạo UBND các xã có giải pháp hòa giải để đồng bào có điều kiện chuộc lại đất. Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, các chương trình hỗ trợ người nghèo theo quy định để góp phần ổn định cuộc sống của nhân dân nói chung và đồng bào DTTS nói riêng. Tăng cường quản lý các giao dịch mua bán điều non, vay tiền không thuộc hệ thống Ngân hàng thương mại, cầm cố đất, bán đất có hoặc không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Khi phát hiện có sự chèn ép đồng bào DTTS về quyền lợi và giá cả trong các giao dịch mua bán điều non, vay tiền, cầm cố, sang nhượng đất, có biện pháp can thiệp kịp thời để xử lý, răn đe, ngăn chặn. Tiếp nhận đơn, thư khiếu nại, tố cáo của công dân, chủ động và giải quyết kịp thời các đơn, thư tố cáo của người dân liên quan đến các đối tượng, các hành vi môi giới, cho vay nặng lãi, ép buộc sang nhượng đất sản xuất, đất ở, nhà ở, bán điều non…Đẩy mạnh việc cấp giấy CNQSDĐ để nhân dân được tiếp cận các kênh tín dụng thuộc hệ thống ngân hàng và hưởng ưu đãi cho vay của nhà nước.
Với những giải pháp trên, tình trạng bán điều non, vay tiền lãi xuất cao, cầm cố đất mặc dù còn diễn ra những đã giảm đáng kể so với những năm trước. Đặc biệt một số địa phương như xã Đăk Ơ, Bù Gia Mập đã có những biện pháp tích cực để giúp bà con chuộc lại đất trước thời hạn qua đó góp phần từng bước ổn định đời sống của nhân dân, giúp dân vươn lên thoát nghèo.
Nguyễn Thị Hương