Với địa hình nhiều sông, suối, ao hồ và kênh rạch, huyện Bù Gia Mập (tỉnh Bình Phước) là địa phương tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra tai nạn đuối nước, đặc biệt vào mùa mưa và dịp hè – khi trẻ em được nghỉ học, thời gian vui chơi tự do tăng lên. Những năm qua, cùng với nỗ lực phát triển kinh tế - xã hội, chính quyền và người dân Bù Gia Mập luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến công tác phòng, chống tai nạn thương tích và đuối nước, nhất là đối với trẻ em – thế hệ tương lai của quê hương.
Những con số báo động
Theo thống kê từ các cơ quan chức năng, trong giai đoạn 2020–2024, toàn huyện Bù Gia Mập đã xảy ra hơn 20 vụ tai nạn đuối nước, trong đó phần lớn nạn nhân là trẻ em từ 5 đến 15 tuổi. Riêng trong năm 2023, huyện ghi nhận 6 trường hợp đuối nước thương tâm, để lại nỗi đau lớn cho gia đình và xã hội. Đáng chú ý, nhiều trường hợp xảy ra ở khu vực dân cư gần suối, ao hồ không có rào chắn hoặc biển cảnh báo, và phần lớn trẻ em chưa được trang bị kỹ năng phòng tránh, xử lý khi gặp nguy hiểm dưới nước.
Bà Nguyễn Thị Ngọc, ở xã Phú Văn, chia sẻ: “Nhà tôi gần con suối nhỏ, cứ mùa hè là lo ngay ngáy. Trẻ con thì hiếu động, thấy nước là nhảy xuống chơi. Mình cấm thì tụi nhỏ lén đi. Nếu không có người lớn giám sát thường xuyên thì nguy hiểm rình rập”.
Nguyên nhân và thực trạng
Nguyên nhân của các vụ đuối nước ở trẻ em tại Bù Gia Mập có thể kể đến gồm: thiếu sự giám sát của người lớn, trẻ không biết bơi, không có kỹ năng xử lý khi rơi xuống nước, thiếu các biển cảnh báo nguy hiểm, và sự chủ quan của cả phụ huynh lẫn cộng đồng. Bên cạnh đó, điều kiện địa lý có nhiều khu vực ngập nước theo mùa, ao hồ bỏ hoang, kênh mương không được rào chắn kỹ càng, càng làm gia tăng nguy cơ.
Đáng lo ngại, ở nhiều nơi trong huyện, điều kiện mở lớp dạy bơi còn khó khăn do thiếu cơ sở vật chất, hồ bơi hoặc giáo viên chuyên môn. Một số xã vùng sâu, vùng xa như Đắk Ơ, Phú Nghĩa, Bù Gia Mập, việc tuyên truyền còn hạn chế, người dân chưa nhận thức đầy đủ về nguy cơ và cách phòng tránh đuối nước.
Những nỗ lực từ nhiều phía
Trước thực trạng đáng báo động đó, thời gian qua, huyện Bù Gia Mập đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm phòng, chống tai nạn đuối nước, nhất là vào mùa mưa bão và kỳ nghỉ hè. Trong đó, công tác truyền thông, giáo dục cộng đồng được đẩy mạnh với khẩu hiệu: “Mỗi người lớn là một tấm lá chắn bảo vệ trẻ em khỏi đuối nước”.
Cơ quan chuyên trách về công tác trẻ em và an sinh xã hội của huyện phối hợp với các tổ chức đoàn thể như Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Chữ thập đỏ... tổ chức các buổi truyền thông lưu động tại địa bàn dân cư, trường học và chợ phiên để nâng cao nhận thức về nguy cơ đuối nước. Các em học sinh được phổ biến kiến thức qua tranh ảnh, video minh họa, và tham gia trò chơi tình huống xử lý khi gặp tai nạn dưới nước.
Đặc biệt, từ năm 2022 đến nay, huyện đã vận động xã hội hóa tổ chức hơn 15 lớp dạy bơi miễn phí cho gần 500 trẻ em ở các xã Phú Nghĩa, Đa Kia, Phước Minh và Bù Gia Mập. Ngoài việc học bơi, các em còn được hướng dẫn kỹ năng sơ cứu cơ bản và ứng phó khi gặp tình huống nguy hiểm như dòng nước xoáy, bị chuột rút hoặc thấy bạn đuối nước.
Một giáo viên dạy bơi chia sẻ: “Dạy bơi cho trẻ em không chỉ là dạy một kỹ năng, mà là gieo mầm sự an toàn và chủ động trong cuộc sống. Tôi rất vui khi thấy nhiều phụ huynh đồng hành đưa con đi học đều đặn, có những em nhút nhát lúc đầu mà giờ đã bơi thành thạo”.

Một số giải pháp trọng tâm
Để tiếp tục làm tốt công tác phòng, chống đuối nước, huyện Bù Gia Mập xác định cần triển khai đồng bộ các giải pháp sau:
1. Tăng cường truyền thông – giáo dục nhận thức cộng đồng: Phổ biến thường xuyên trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội và tại cơ sở các kiến thức, kỹ năng về phòng chống đuối nước; xây dựng chuyên mục “Ngôi nhà an toàn cho trẻ” trên hệ thống loa truyền thanh cơ sở.
2. Huy động xã hội hóa trong xây dựng hồ bơi, mở lớp dạy bơi: Khuyến khích doanh nghiệp, cá nhân đầu tư hồ bơi di động hoặc tận dụng bể bơi cũ tại trường học để tổ chức dạy bơi cho trẻ, ưu tiên miễn/giảm học phí cho trẻ em nghèo, trẻ vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
3. Rà soát, rào chắn, gắn biển cảnh báo tại khu vực nguy hiểm: Giao trách nhiệm cho từng xã, thôn rà soát và có biện pháp rào chắn hoặc cắm biển cảnh báo tại các ao hồ, sông suối, công trình thủy lợi gần khu dân cư, trường học.
4. Tăng cường vai trò của gia đình và nhà trường: Mỗi phụ huynh cần chủ động quản lý con em, nhắc nhở kỹ năng an toàn; nhà trường lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, phòng tránh tai nạn vào chương trình học và sinh hoạt ngoại khóa.
5. Tổ chức diễn tập ứng phó tai nạn đuối nước và sơ cứu: Trang bị cho đoàn viên, giáo viên, người dân kỹ năng cứu hộ ban đầu; tổ chức diễn tập định kỳ để nâng cao tính chủ động và hiệu quả xử lý tình huống.
Chung tay vì một mùa hè an toàn
Phòng, chống đuối nước không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành giáo dục hay Cơ quan chuyên trách về công tác trẻ em và an sinh xã hội của huyện, mà cần sự chung tay của toàn cộng đồng. Mỗi người lớn hãy là tấm gương, người hướng dẫn và người bảo vệ an toàn cho trẻ em. Những hành động nhỏ như nhắc nhở, cảnh báo, đưa trẻ đi học bơi hay phát hiện điểm nguy hiểm để xử lý kịp thời… đều góp phần cứu lấy một sinh mạng.
Bù Gia Mập đang từng bước xây dựng môi trường sống an toàn, thân thiện và bền vững hơn cho trẻ em. Những nỗ lực hôm nay sẽ là nền tảng để thế hệ mai sau được phát triển toàn diện – cả về thể chất, tinh thần lẫn kỹ năng sống – trong một xã hội ngày càng văn minh, giàu tình người.